Слайд 1Пераўтварэнне музеяў у публічныя ўстановы ў ХІХ ст.
Асноўныя сацыяльна-эканамiчныя i
палiтычныя фактары развiцця музеяў у ХIХ ст.
"Залаты век" музеяў мастацкага
профiлю.
Прыродазнаўчыя музеі.
Заснаванне нацыянальных і правінцыянальных музеяў.
5. Стварэнне гістарычных музеяў.
6. Структурная эвалюцыя музеяў. Падзел фондаў i экспазiцый у ХІХ ст.
7. Агульныя тэндэнцыі развіцця музеяў ХІХ - пач. ХХ стагоддзя.
Слайд 2Літаратура
Хадсон К. Влиятельные музеи. Пер с агл. – Новосибирск: “Сибрский
хронограф., 2001.- 196 с.
3. Калбаска А. Музейны Дыярыўш,
ці ўваходзіны ў новую музеялогію". - Мн.: БелІПК.-2000. - 148 С. http://e-library.ehu.by/pdffiles/Museum_Work.pdf
Калбаска А. Музейныя рандэву-2003.-3._gistoryja_muzeinaj_spravy.- Lk##5,6
Юренева Т.Ю. Музей в мировой культуре. – М.: Русское слово-РС, 2003. – 536 с. http://e-library.ehu.by
6. Alexander E.P. Museum in Motion: an Introduction to the History and Functions of Museums. Nashville : American Association for State and Local History. 1979. 308 p. http://e-library.ehu.by/pdffiles/Museums_In_Motion.pdf
7. Alexander E.P. Museum Masters. Their Museums and their Influence. - Nashvill. - 1983.
8. Museums//The New Encyclopedia Britanica.- Vol.24.- 1991.- P.478-490
9. Прэзентацыі студэнтаў спецыяльнасці В.Дворнікавай, К.Сапожнікавай (2001-2002), Вольгі Бурыла, Вольгі Серыкавай, Алены Кузняцовай (2006).
Слайд 3Фактары
трансфармацыі
пашырэнне прамысловай вытворчасці - больш высокая кваліфікацыя і адукацыя
рабочых;
узмацненне перадавой ролі вучоных, грамадскасці, разначынцаў;
узрост нацыянальнай свядомасцi ва
ўскраiнных дзяржавах Еўропы
навуковыя экспедыцыі;
арганізацыя публічных, грамадскіх музеяў;
пераўтварэнне прыватных музеяў у публічныя;
.
Слайд 4Мастацкія музеі - Луўр
пачынальнік “залатога века” мастацкіх музеяў 1793
г., адкрыты як Нацыянальны музей.
Размешчана 537 карцін на сценах,
184 творы
мастацтва на сталах.
Карціны размяшчаліся упрытык адна да другой ад падлогі да столі па дэкаратыўным прынцыпе. Не было анатацый. Сапраўдны лабірынт для наведвальнікаў.
Творы французкіх мастакоў - на самым відным месцы.
Значная частка фонду - з канфіскаваных у каралеўскіх палацах, цэрквах, манастырах рэчаў пад час рэвалюцыйных падзей.
1796-1801 На 5 гадоў Луўр закрываецца на рээкспазіцыю.
Юбер Рабер -- Захоўнік калекцыі Луўра
- - здолеў дабіцца змянення парадку захавання і экспазіцыі.
--вялікая галерэя уладкавана ў храналагічным парадку.
--змяняецца асвятленне: бакавое на верхняе.
--допуск публікі - тры разы на дзекадзе.
Слайд 5E.g.: Разецкі камень
з тэкстамі на старажытнаегіпецкай І грэчаскай мовах
па
дарозе ў Францыю камень быў перахоплены Адміралам Нельсанам і перададзены
ў Брытанскі музей.
196 г. Да н.Х.
Лондан, Брытанскі
музей
Слайд 6“Рым больш і не Рым, таму што ён увесь ў
Парыжы”
Зал Лаакаона ў Луўры. Гравюра
Слайд 7E.g.: 1798 г. Н. Банапарт увёз урачыста ў Парыж:
4 бронзавыя
кані з базілікі Сан Марка ў Венецыі (пазней змешчаныя на
Трыўмфальнай арцы);
статуі Апалона Бельведэрскага, Лаакаона, карціны Рафаэля, Карэджа і інш.
З пазіцыі захаванасці ўвоз іх у Луўр мог быць апраўданы, бо ў ва Францыі больш як 50 гадоў існавала прафесійная рэстаўрацыя. Аднак часта гэта было адно апраўданне канфіскацыі.
рашэнне Венскага кангрэсу (пасля паражэння Н. Банапарта пры Ватэрлоо) аб вяртанні з Луўра дзвюх тысяч мастацкіх прадметаў ранейшым уладальнікам,
вернутыя былі далёка не ўсе з прычыны “дрэннай памяці” Д. Дэнона.
Давялося вярнуць Бронзавых коней, Апалона, Лаакаона.
Рэвалюцыя 1848 г. канчаткова робіць Луўр нацыянальнай уласнасцю
ІІ пал ХІХст -Луўр. + Венера Мілоская і Ніка Самафракійская.
Слайд 8
Ніка Самафракійская.
Стар. Грэцыя. Кан. Ill _ пач. II в. да
н.Х. Парыж, Луўр
Слайд 9Пирамида во Дворе Наполеона в Лувре.
1989 г. Арх. Ю. Минбэй
Слайд 10Музеі краін сатэлітаў
Д.В. Дэнон стварыў сістэму музеяў Францыі і краін
сатэлітаў. Часам нарабаванае перадавалася ў правінцыйныя гарады Французскай рэспублікі.
1808 г.,
Амстэрдам. Каралеўскі музей засноўвае галандскі кароль Людовік Банапарт (брат Напалеона).
1819 г. Мадрыд, Музей Прада, Іспанскі кароль - брат Напалеона - Жозеф.
на аснове каралеўскіх калекцый Габсбургаў і Бурбонаў
прыватны музей караля з абмежаваным доступам -
(адзін ці два дні на тыдзень, за выключэннем даждлівых дзён) для публікі. На ўваходзе - прад’яві пашпарт.
Тыцыяна і Рубенса, як аўтараў, чые “карціны з аголенай натурай выклікаюць пажадлівасць і неспакой”, трымалі ў запаснай галерэі.
Музей Прада
Слайд 111824 г. - Лонданская нацыянальная галерэя
на аснове збораў прыватных асоб:
Джона Эйнджэрстэйна
і Джорджа Б’юмонта.
1838 г., пабудаваны
спецыяльны будынак на Трафальгарскай плошчы.
Слайд 12Нацыянальная галерэя ў Лондоне. Арх. У. Уілкінс.
Слайд 14Эрмiтаж
Папаўненне (замежныя паходы рускай арміі ў 1813-1815 гг) і
рэарганiзацыя першай чвэрці ХІХ ст.
Аляксандр І
павялічыў суму грошай на
ўтрыманне і абслугоўванне Эрмітажа.
Перапланіроўку залаў праводзілі пад кіраўніцтвам Дж. Кварэнгі. З’явіліся залы мастацтваў розных краін, мастакоў
з 1825 года - галерэя рускага жывапісу.
Мікалай І
прыбудаваў "Новы Эрмітаж".
(адначасова па яго загаду былі спалены карціны, вывезеныя пад час падаўлення паўстання 1830-1831 гг. у Польшчы).
У 1832 г. Мікалай І забараніў наведваць музей ў суртуках ваенным, цывільным чыноўнікам і чужаземцам.
Слайд 15
Новы Эрмітаж ў. 1839 _ 1852 гг. Арх. Л. Кленце
Новы
Эрмітаж.
Зала галанскай і фламанскай мастацкіх школаў. Э. Гау. 1857
г.
Слайд 16
Збройная палата, Масква
1806 г., зацвярджэнне правілаў выдачы рэчаў - можна
лічыць музеем.
1851г., узведзены новы будынак.
Экспанаты групаваліся па наступных
аддзяленнях:
вобразнае;
царскага сана;
рэгалій;
зброі;
царскага посуду, партрэтаў, экіпажаў.
Слайд 18Прыродазнаўчыя музеі
Як вынік аддзялення навукі ад мастацтва - вылучэнне
са складу комплексных музеяў.
Вядучыя даследчыя цэнтры ў галіне
геалогіі, палеанталогіі, батанікі, заалогіі, глебазнаўства і інш.
1806 г., Шэфілд, Велікабрытанія
Уільям Белак у прыватнай калекцыі ўпершыню пачаў паказваць чучалы жывёл у іх прыродным асяроддзі.
Экспанаты прадстаўлялі самую прыроду. Яны спецыяльна рыхтаваліся для экспанавання (чучалы, анатамічныя прэпараты, узоры выплаўленага металу, мінералаў).
Слайд 19Сусветная геаграфія прыродазнаўчых музеяў
1812 г. , Буэнас-Айрэс - Аргенцінскі музей
прыродазнаўчых навук
1818 г. Рыа-дэ- Жанейра - - Бразільскі Нацыянальны музей;
1822 г., Новая Скоція (Канада), адкрываецца для публікі заалагічная калекцыя;
1825 г., Кейптаўн, Паўдневая Афрыка, адкрываецца для наведвання музей, заснаваны на заалагічнай калекцыі;
1827 г., музей у Сіднеі (Аўстралія).
1830 г. Санцьяга – Чылійскі нацыянальны музей прыродазнаўчай гісторыі;
1837 г. - Мантэвідэа - Уругвайскі нацыянальны музей прыродазнаўчай гісторыі.
Слайд 20Лондан, Каралеўскі Батанічны сад у К’ю
Сэр Вільям Хукер (1785-1865)
1840
г., - статус нацыянальнай установы.
Найвялікшая ў свеце аранжэрэя
“Вялікі
пальмавы дом” і музей эканамічнай батанікі.
Цэнтр па батанічнаму абмену:
кава і духмяны перац, карыца і
манга, бавоўна і коркавы дуб
распаўсюджваліся па свеце ў
малых перасоўных аранжэрэях.
Слайд 21Расія
З Кунсткамеры (Санкт-Пецярбург) вылучыліся:
1823 г. - Батанічны музей;
“Медыцынскі агарод” быў
пераўтвораны ў “Імператарскі батанічны сад”. Пабудавана 25 аранжэрэй агульнай працягласцю
1500 м, дзе гадаваліся расліны з розных экзатычных краін.
1831 г. - Заалагічны музей;
1836 г. - Анатамічны кабінет, мінералагічны кабінет.
Слайд 22Музеі навукі і тэхнікі
1794 г., Парыж Нацыянальная кансерваторыя мастацтваў і
рамёстваў - публічнае сховішча машын, вынаходніцтваў, мадэляў у манастыры Сен-Мартэн-дэ-Шан;
1829
г., Санкт-Пецярбург, Першая Ўсерасійская прамысловая выстаўка;
1835 г., Лондан, Калекцыя Нацыянальнага рэпазіторыя механічнага інстытута (адкрыта для публікі штодзённа).
Аддзелы фізікі, электратэхнікі, геаметрыі, мер і вагаў, механікі і машын, транспарту, хімічнай прамысловасці, металургіі, сельскай гаспадаркі.
Слайд 23Гістарычныя (ваенныя) музеі
1795 г., Парыж, Музей французкіх помнікаў у
манстыры Малых Аўгусцінцаў (галерэя перамог Напалеона - фіаска).
1802 г., Пешт,
Венгерскі Гістарычны музей;
1837 г. Версаль- гістарычны музей з Ваеннай галерэяй;
памяць пра перамогі французкай зброі - дзеля выхавання нацыянальнай самасвядомасці і пачуццяў патрыятызму.
Заснавальнік - мастак.
Сабраў архітэктурныя фрагменты, надмагільныя помнікі, скульптуры, канфіскаваныя ў цэрквах і палацах.
1850 г., Вена, Аўстрыйскі музей нацыянальнай славы;
Чэхія
1818 г., Прага, Нацыянальны музей (Багемія);
1818 г., Брно, Мараўска-сілезскі дзяржаўны музей.
1821 г., Любляна, Славенія Нацыянальны музей.
Слайд 241802 г., Пешт, Венгерскі Гістарычны музей
Independent building was built in
1847
15th March, 1848-- the symbol of the
national freedom
Слайд 25
Данія
1819 г., Капенгаген, музей паўночных старажытнасцяў (археалагічны).
Крысціян Томсен -
кіраўнік, археолаг і этнограф, аўтар перыядычнай сістэматызацыі гісторыі па матэр’ялах
вырабу прылад працы (1836):
каменны век;
бронзавы век;
жалезны век.
Слайд 26Спецыялізацыя музеяў
1881-1886 гг.,
Брытанскі музей:
аддзяленне прыродазнаўчай калекцыі;
падзел аддзела ўсходніх
старажытнасцяў на тры наступныя:
грэчаскіх і рымскіх старажытнасцяў;
манет і медалёў;
этнаграфіі.
Эшмоўлеан музеўм:
з прыродазнаўчага аддзелу вылучаецца археалагічны.
Слайд 27Рэшткі храма Афіны – Дзевы Парфенона у складзе Брытанскага музея
Слайд 28з ліку мастацкіх музеяў
музеі сучаснага мастацтва:
Люксембурскі палац у
Парыжы;
Нацыянальная галерэя ў Берліне;
Новая пiнакатэка ў Мюнхене;
музеі ўжытковага (прыкладнога) мастацтва:
Парыж,
1882;
Вена, 1864;
Берлін, 1867;
Кёльн, 1868;
Гамбург, 1869;
Будапешт, 1872;
Слайд 29
Мюнхен - музейны горад
Гліпатэка - першы ў Еўропе будынак для
музея скульптуры.
Пінакатэка - музей жывапісу.
Нацыянальны музей - гістарычныя
карціны, дэкаратыўнае мастацтва і тагачаснае выяўленчае мастацтва.
Пулавы, Польшча
1801 г., музей “Святыя Сівілы” Ізабэлы Чартарыйскай.
1809 г., Гатычны дом. Сувязь Рэчы Паспалітай з агульнасусветнай гісторыяй. Некалькі тысяч прадметаў.
1830-1831 гг., зборы ў Пулавах пацярпелі пад час паўстання, перавезены ў Кракаў і адкрыты як збор князёў Чартарыйскіх.
Слайд 30Мюнхен, гліптатэка і пінакатэка
Гліптатэка ў Мюнхене. Арх. Леа фон Кленце.
1816 _ 1830 гг.
Слайд 31«Четыре апостола»
Альбрехт Дюрер
«Автопортрет» Альбрехт Альтдорфер
«Битва Александра».
Слайд 32Карцінная галерэя ў Дрэздене. 1839 _1855 гг. Арх. Г. Земпер
Слайд 33
Берлін (Прусія)
1877-1880 гг., Берлін, “Востраў музеяў”
Стары музей;
1859, Новы музей
- егіпецкая калекцыя, антычная кераміка, нацыянальныя старажытнасці;
1876, Нацыянальная галерэя
- “тагачаснага сучаснага” Нямецкга мастацтва;
1921, Замкавы музей - каралеўскі замак Гагенцолернаў > пераўтвораны ў музей прыкладнога мастацтва.
Слайд 36Вільгельм фон Бадэ (?-1929)
1872 г. дырэктар Каралеўскай карціннай галерэі.
1894 г. арганізаваў першае ў свеце Таварыства сяброў музея.
З 1905
г. - генеральны дырэктар музейнага комплексу ў Берліне.
Слайд 37ЗША
1872 г., Нью-Йорк,
Metropolitan Museum.
Джон Морган - адзін з
заснавальнікаў.
Бостан,
Музей прыгожых мастацтваў.
Слайд 38Музей Метраполітан, гал. уваход
Адбітак усіх нацыянальных асаблівасцяў
Уласнік будынка –
горад,
уласнік калекцый – музей
назіральная рада
Дырэктар
Ахвяраванні
Месца навучання, адпачынку і
баўлення вольнага часу, а той час як еўрапейскія музеі – храм навукі , мастацтва і адукацыі
Слайд 39American Paitings and Sculpture
American Decorative Arts
Ancient Near Eastern Art
Слайд 40Egyptian Art
36,000 objects of artistic, historical, and cultural importance
from
the Paleolithic to the Roman period (ca. 300,000 B.C.–4th century
A.D.).
Слайд 41European Scylpture and Decorative Arts
50,000 objects
from the early fifteenth
through the early twentieth
sculpture, woodwork and furniture, ceramics and
glass, metalwork and jewelry, horological and mathematical instruments, and tapestries and textiles.
Слайд 42Прамысловыя выстаўкі
Лондан, 1851
fдкрыты "Крышталёвы палац" у раёне Гайд-парка.
За паўгода -
шэсць мільёнаў наведвальнікаў
+ 186 тыс. фунтаў стерлінгаў, якія пайшлі
на пабудову двух новых музеяў у раёне Кенсiнгтона:
Музея навукі і рамёстваў;
Музея Вікторыі і Альберта (прысвечаны прыкладному мастацтву).
Слайд 43Сэр Генры Коўл (1808-1882)
Ініцыятар выстаўкі.
З 1852 г. - дырэктар
музея, арганізаванага на базе выстаўкі.
Пазней музей атрымаў назву Вікторыі
і Альберта.
Слайд 44Траццякоўская галерэя, Масква
Створана Паўлам Траццяковым
1892 г. галерэя стала гарадскім
музеем
Нацыяналізавана ў 1918 г.
Слайд 47
Правінцыйныя мастацкія музеі Расійскай імперыі былі створаны ў
Рызе;
Феадосіі;
Дэрпце (Тарту);
Саратаве.
Слайд 48Стварэнне прыродазнаўчых музеяў
Дыферэнцыяцыя навук.
Выдзяленне сярод прыродазнаўчых батанікі, заалогіі, палеанталогіі,
мінералогіі, антрапалогіі.
Эксперыментальныя даследчыя метады.
Вучэнне Ч.Дарвіна.
1863 г. Пецярбург, батанічны сад
- цэнтр развіцця батанікі ў Расіі.
1870 г.,Пешт, Прыродазнаўчы музей (цяпер у складзе Будапешта).
Слайд 49Лондан, прыродазнаўчы музей
Сэр Генры Флаўэр
1884 г. – дырэктар,
аўтар
“Новай
музейнай ідэі”
Слайд 50“Новая музейная ідэя”.
(“асвета грамадства” ахвяруецца навукоўцам, а самі яны не
атрымліваюць сродкаў, у якіх маюць пільную патрэбу”).
Прычына правалаў музеяў
-
у змешванні розных функцый:
умовы для даследаванняў (навуковыя калекцыі)
і ўмовы для дэманстрацыі (экспазіцыі) немагчыма спалучыць разам.
“...Я магу назваць шмат еўрапейскіх універсітэтаў і бунейшых музеяў, дзе заалогія і параўнальная анатомія ўсё яшчэ лічацца рознымі дысцыплінамі, выкладаць якія мусяць розныя прафесары і дзе ў выніку аддзялення знаходзячыхся пад іх апекаю калекцый
шкура жывёлы, што ілюструе прынцыпы заалогіі,
яго шкілет і зубы, што адносяцца да анатоміі,
знаходзяцца ў розных і часта вельмі далёка знаходзячыхся адзін ад аднаго будынкаў”.
Г.Флаўэр
Слайд 51
Рэвалюцыйныя думкі cэра Генры
“Число образцов должно быть строго ограничено сообразно
существу освещаемой темы и наличному пространству.
Ни один из них
не следует помещать выше или ниже уровня, диктуемого необходимостью лёгкого обзора.
Не следует располагать образцы один позади другого или слишком тесно; вокруг каждого должно быть свободное место.
Если предмет достоин находиться в зале, он должен быть из числа лучших в своём роде, и следует употребить всё наличное мастерство и тщание на его сохранение и на то, чтобы из него можно было извлечь тот урок, для которого он предназначен.
Каждый образец должен иметь своё определённое предназначение, ни в коем случае не следует без необходимости выставлять копии предметов.
И, самае главное, цель, ради которой тот или иной образец демонстрируется, и основной урок, который из него следует извлечь, должны быть отчётливо обозначены на табличках - тех, что служат заглавиями различных подразделений экспозиции, и тех, которыми снабжены отдельные образцы.”
Слайд 52
Барацьба з таксідэрмистамі
“Таксидермическое искусство испытывает прискорбный упадок, вследствие чего в
витринах наших музеев продолжают в изобилии появляться жалкие и отвратительные
карикатуры на млекопитающихся и птиц, искажающие все естественные пропорции, в одних местах чересчур тощие, в других непомерно раздутые, причём в позах, которые были бы совершенно невозможны для этих существ в жизни”.
(цыт па Хадсон К. Влиятельные музеи. Новосибирск: “Сибирский хронограф”. - 2001. - с. 68)
Слайд 53Усходняя галерэя дыназаўраў (1905-1910 гг.)
План будынка па Г. Флаўэру
У простакутным
будынку даступныя для публікі залы павінны ісці ўздоўж фасада.
Непасрэдна за
імі прастора без вокнаў, дзе месцяцца сховішчы і навуковыя калекцыі.
У задняй, асвятляемай вокнамі частцы будынка, - працоўныя і вучэбныя памяшканні.
Слайд 54Смітсонаўскі інстытут, Вашынгтон
1846 г.,
заснаваны Джонам Смітсанам.
Слайд 55120 тыс. фунтаў стерлінгаў перадаў ураду ЗША (краіне дзе не
існуе забабонаў і штучных перашкод, што замінаюць развіццю чаавека) на
"пашырэнне і распаўсюджванне ведаў у народзе".
“Аn independent establishment devoted to public education, basic research, and national service in science, the humanities, and the arts”.
65 million objects;
80 % are in the National Museum of Natural History.
The National Museum of History and Technology;
The National Air and Space Museum;
The National Zoological Park;
The Freer Gallery of Art;
The National collection of Fine Arts;
The National Portrait Gallery;
The Joseph H. Hirshhorn Museum;
The Sculpture Garden;
etc.
Слайд 56Нацыянальны музей ЗША, Вашынгтон
Джордж Браўн Гуд, (1851-1896)
1879 г.,
ствараецца музей з багатай прыродазнаўчай экспазіцыяй у складзе Смітсонаўскага інстытута
“Народны
музей мусіць быць не
проста будынкам, напоўненым
рарытэтамі ў зашкленых шафах.
Ен павінен быць домам, напоўненым
навукова сістэматызаванымі ідэямі”.
!! Прыхільнік адукацыйнага музея
Слайд 57Музеі натуральнай гісторыі, ЗША
1877 г., Нью-Йорк
заснавальнік - Альберт Бітмар.
Шкілеты дыназаўраў
у экспазіцыі і чучалы млекакормячых у асяроддзі іх пражывання -
вынаходніцтва ў музейнай практыцы палеантолага
Генры Осбарна - прызідэнта музея.
Eg- video
1894 г., Чыкага
заснавальнік - Фрэдэрык Пантэм.
У падмурку - аддзел антрапалогіі і этнаграфіі Сусвентнай калумбавай выстаўкі ў Чыкага (1893).
Слайд 58 Амерыканскі музей натуральнай гісторыі ў дзень свайго адкрыцця 22 снежня
1877 г.
Слайд 59Вена, 1872-1889 гг. - палац прыроды і палац мастацтваў
Слайд 60Гістарычныя музеі ЗША
1876 г., (за 15 гадоў да вынаходніцтва Скансена
)- 78 гістарычных таварыстваў з уласнымі музеямі.
На Сентэніал Эксібішн
у Філадэльфіі прадстаўнікі штата Новая Англія арганiзавалi дзве экспазіцыі “Фермерскі дом” і “Сучасную кухню”.
Іх экспанаванне суправаджалася пераапранутымі гідамі, якiя знаёмілі наведвальнікаў з гісторыяй і яе рэчавым зместам.
Джорж Доў, антыквар з Новай Англіі.
Рэстаўраваў пабудову 1685 года для Есекс інстытута ў Салеме (Массачусетс).
Для аднаўлення гістарычна-рэальнай атмасферы ён выкарыстаў касцюміраваных гідаў, апранутых у строі часоў пабудовы дома.
Слайд 61
Гістарычныя музеі ЗША
1853 г., "Крышталёвы палац у Нью-Йорку".
1876
г., Філадэльфійская выстава (да 100-годдзя Дэкларацыі).
Ганна Памела Кунінгэм
1850 г.-
закупка штатам Нью-Йорк мемарыяльнай штаб-кватэры Вашынгтона ў Ньюбургу.
1858 г., радавая сядзіба Вашынгтонаў у Монт Верноне (Вiрджынія)
Слайд 62Расія
1862 г.,
Адкрыццё Маскоўскага публічнага і Румянцаўскага музея
(ў памяшканні Пашкова
дома ).
Румянцаўскі музей + калекцыі МГУ.
Царкоўна - археалагічныя музеі:
Цвер (1866);
Растоў (1883);
Кіеўскай духоўнай Акадэміі (1872);
Пецярбургскай духоўнай Акадэміі;
Троіца-Сергіеўскі (1880).
Слайд 63Этнаграфічныя музеі і выстаўкі
Велікабрытанія
Оксфардскі універсітэт, калекцыя палкоўніка Лейн Фокс
Піта Рыверса;
Этнаграфічная калекцыя Брытанскага музея.
Францыя 1878 г., Парыж, у
межах сусветнай выставы пабудаваны этнаграфічны музей.
Германія 1852 г.,Нюрнберг Германскі нацыянальны музей.
Расія Санкт-Пецярбург 70-я гг., да Этнаграфічнага музея:
+ Музей антрапалогіі; + Анатамічны кабінет.
Слайд 64Этнаграфічныя музеі і выстаўкі
1883-1891 Каланіяльная выстаўка ў Амстэрдаме, інданезійскае паселішча.
1885 г. - перамешчана ў Лейдэн.
1889 Сусветная выстаўка ў Парыжы
(прадметы
экспанаваліся - разам з археалагічнымі).
Пабуджальныя матывы:
праілюстраваць эвалюцыю ад першабытнага жыцця да цывілізаванага;
кантроль імперыялістычных палітыкаў над этнасамі з “прымітыўнай” матэр’яльнай культурай.
Слайд 65Выхад музея за межы будынка. Музей “народнага жыцця”
У Еўропе:
“folk-life”
- музеі народнага жыцця
ці
“open air” - музеі пад
адкрытым небам.
У ЗША:
"indoor" - тыя, што знаходзяцца ў памяшканнях.
але
“outdoor” - музеі на вуліцы,
Слайд 66Артур Хаселіўс (1833-1901)
сын генерала,
выхоўваўся ў сям’і вясковага святара.
Выкладчык
скандынаўскіх моваў,
шмат вандраваў
1873 г., Стакгольм (Швецыя) Музей Скандынаўскага
фальклору
У часовым памяшканні
размясціў уласную
калекцыю этнаграфічных
матэр’ялаў.
Слайд 67Museum of Scandinavian Folklore
WHERE: Stockholm
WHEN: 1873
Слайд 68Скансен, Стакгольм, (Швецыя) 1891 г
- першы ў свеце музей
пад адкрытым небам.
“…У замкнёным будынку ніколі не змог бы
размясціцца нацыянальны цэнтр, дзе шведы маглі б убачыць сваю любімую краіну цалкам”
(А.Хаселіўс).
А.Хаселіўс выкарыстаў адкрытую пляцоўку на в. Скансен для размяшчэння часткі экспанатаў сваёй этнаграфічнай калекцыі.
“…змясціць гістарычныя аб’екты ў іх функцыянальны кантэкст”.
New approach in museum exhibition: "to place the historical objects in their functional context . .against the background of their entire cultural environment“.
Слайд 70Мэты Скансена
“Выбарнае выкарыстанне ажыўленай актыўнасці ў зручным месцы ў патрэбны
час”.
А.Хаселіўс
“...выкарыстаць ідэю спадчыны і разумення мінулага ў якасці стабілізуючага
фактара перад пагрозаю перамен сучаснага жыцця”.
А.Хаселіўс
Асаблівасць “Скансэна”
“ Ён хацеў стварыць сімбіёз культуры і прыроды - асяроддзе, якое змагло б паказаць будучым пакаленням шведаў, як іх продкі з потам на твары апрацоўвалі зямлю з дапамогаю сілаў прыроды і супрацьстойваючы ім. Гэта адна з прычын таго, што ў “ Скансене” знайшлося месца і дзікім жывёлам Скандынавіі”.
(цыт па К.Хадсон, Влиятельные музеи, с. 111)
Слайд 71
Дасягненні Хаселіўса
“… прарыў у тэхніцы экспанавання, што дазволіла трансфарміраваць музей
з лаўкі дзівосаў у дом нацыянальнага натхнення”.
Йорверт Піт, колішні
дырэктар Фальклорнага музея ў Уэлшы
музей пад адкрытым небам - “…больш, чым новая ідэя музейнай прэзентацыі, больш, чым простае спалучэнне атмасферы пікніка з сур’езным музейным візітам”.
Э.П.Александэр
“... да гoнару А.Хаселіўса - ён раней за іншых усвядоміў грамадскую значнасць сур’ёзнага, арганізаванага вывучэння народнага жыцця, шмат зрабіўшы дзеля таго, каб гэта вывучэнне стала сапраўднаю навуковаю дысцыплінаю”.
Thompson G.B. Some Considerations concerning the Significance and Status of Open-Air Museums in Present-Day Society”- цыт. па К.Х., С. 113.
Слайд 72Першыя паслядоўнікі
1894 г., Андэрс Сэндвіг, дантыст з Лілехамера.Экспазiцыя Нацыянальнага музея
Нарвегіі.
Атрымаўся вельмі маляўнічы музей пад адкрытым небам, раскіданы
паміж пяццю азерамі. Ен ўключаў ў сябе царкву ХII стагоддзя, ферму XVIII стагоддзя, горную летнюю ферму, каля пяцідзесяці майстэрань рамеснікаў.
1901 г., Бернард Олсен, дырэктар забаўляльнага парку ў Капенгагене, арганізаваў фальклорную калекцыю, якая стала часткаю Дацкага нацыянальнага музея.
Сёння - калекцыя з больш чым сарака фермамi, катэджамi, майстэрнямi, ветракамi і вадзянымi млынамi, размешчанымi на 90-акравым парку ў васьмі мілях ад Капенгагена
1912 г., Петэр Холм, школьны настаўнік, заснаваў Нідэрландcкі нацыянальны музей пад адкрытым небам у Арнхеме. З акцэнтам на народным жыцці гарадской, а не вясковай камуны .
Слайд 73Аўстралія, комплекс Соверен-Хіл (Балларат)
Школа, тэатр, фотастудыя,друкарня, банк, пошта, строі.
Слайд 75Слабыя месцы руху
перанос матэрыяла ў музей = яго (матэр’яла) рамантызацыя;
у
хатах “Скансена” не было ні смерцяў, ні хвароб, ні сварак,
ні кепскіх пахаў, ні бруду, ні зламаных прадметаў...;
культура гараджан, работнікаў прамысловых прадпрыемстваў, гандляроў не была прадстаўлена ўвогуле;
папулярызатары і стваральнік натхняліся ўласна “Скансэнам”, а не прынцыпамі аднаўлення народнага жыцця, як іх разумеў А.Хаселіус (музеі павінны ілюстраваць пэўную тэорыю, палегчыць рэканструкцыю мінулага); . адсюль - музей пад адкрытым небам вельмі часта – самамэта;
“архітэктурныя заапаркі” - можна было больш даведацца пра архітэктурныя асаблівасці жытла, чым пра людзей, што жылі там .
Еg Строчыцы
Слайд 76Структурная эвалюцыя музеяў. Падзел фондаў i экспазiцый у ХІХ ст.
Прафесійныя
тэндэнцыі:
сістэматызацыя; каталагізацыя;
кансервацыя; рэстаўрацыя;
выставачная дзейнасць;
падзел паміж публічным прадстаўленнем і
даследчыцкім збіральніцтвам,
дэмакратызацыя музеяў;
узнікненне новых профіляў і тыпаў музеяў і выстаў;
стварэнне сеткі музеяў у правінцыі;
дэмакратызацыя дзейнасці прыватных калекцыянераў;
асабістая ініцыятыва - мінімальны ўдзел дзяржавы.
Слайд 77Музейная адукацыя
Германія: Альфрэд Ліхтварк.
Праект педагога "Музей як асяродак народнай
адукацыі”. 1903 г. Музейны з’езд у Мангейме.
Пашыраецца арыенціроўка на
дыялог з наведвальнікам, адыход ад маналагічнай формы паказа.
Слайд 78Асноўныя тэндэнцыі развіцця музейнай справы ў ХІХ ст.
павялічылася колькасць публічных
музеяў;
пашырылася геаграфія іх размеркавання;
спецыялізацыя з-за перагружанасці пачаўся падзел некаторых комплексных
буйных музеяў на менш спецыялізаваныя;
больш увагі надавалася выхаваўчай функцыі музеяў;
усё часцей наладжваліся прамысловыя І сельскагаспадарчыя выстаўкі, на базе якіх ствараліся музеі;
Слайд 79Асноўныя тэндэнцыі развіцця музейнай справы ў ХІХ ст.
увага да формы
прадстаўлення прадметаў у інтарэсах публікі;
рост колькасці наведвальнікаў;
узнікае тэрмін «музеялогія»;
з’яўляецца
музеялагічная літаратура і перыёдыка;
нацыянальныя музеязнаўчыя таварыствы Велікабрытаніі (1889), ЗША (1904), Германіі (1917);
станаўленне музейнай прафесіі; штатныя пасады: "Кансерватары" = "захавальнікі;
“Рэстаўратары”.
Слайд 80Асноўныя тэндэнцыі развіцця музейнай справы ў ХІХ ст.
далейшая дэмакратызацыя: узмацненне
ролі грамадскасці,
стварэнне і дзейнасць нацыянальных і правінцыянальных музеяў;
уплыў міжнародных
выстаў;
адбор і прэзентацыя прадметаў заставаліся на нізкім узроўні;
візуальны шум падаўляў гледачоў;
матывацыя наведванняў - слабая.
