?БТ-да кездесетін ?иынды?ы жо?ары есептерді талдау

мектептің физика пәнінің мұғалімі

деген не?
Ол нені зерттейді?
Физикалық есеп деген не?
Есептің мазмұнынан физиканы

қалай көруге болады?

есептің мазмұнындағы физикалық сөздерді табу және оны физикалық ұғым, физикалық

заңдылықтар тіліне аудару, ауыстыру.

Физика деген сөз термин емес, ол өзіне тән белгілері бар ұғым, түсінік. Бұл пәнді мектепте оқытудың мақсаты оқушылар санасында физика ұғымын қалыптастыру, меңгерту және сол арқылы оқушы бойында жеке тұлғаға тән қасиеттерді дамыту.

2. Физика ұғымы физикалық есептің құрылымын
анықтайды. Мұндай есепте:
а) өзіне тән заңдылықтармен жүретін бір немесе бірнеше физикалық құбылыс беріледі;
б) өзіне тән физикалық қасиеттері бар
бір немесе бірнеше денелер қарастырылады.

Есепті жалпы түрде шығару;

5. Есептің жауабын тексеру;

керек. Оқушы есепте қарастырылып отырған мәселелерді толық ұғынып, қойылған сұрақтарды

анық ұғынып, мағынасын ашып алулары керек.

2. Есептің мазмұнын талқылау – есеп шартында белгілі шамаларды қарастырғанда оларды физиканың қай бөліміне жататынын тауып, құбылыстардың арасындағы байланыстарды, әрқайсысының зағдылықтарын анықтау керек те, формулаларын жазуы тиіс. Күрделі оқиғаларды жеке-дара құбылыстарға жіктеп, қарапайым түрге келтіруі керек. Мүмкіндігі болса, оқиғаның суретін салып, оның графигін сызу – есепті талдау үшін, заңдылықтарын ашу үшін өте қажет.

берудің жолдарын іздестіріп, проблемаларды анықтайтын теңдеуді қорытып шығаруы керек.


4. Есептеу

– есепте берілген шамалардың барлығын ХБЖ келтіруі қажет. Сан мәндері өте үлкен не өте кіші болса, дәреже түрінде жазып, есептеу керек. Барлық жағдайда да шамалардың дәлдігін ұмытпау қажет.

болуы тиіс. Мысалы, автобустың жылдамдығы есептеу нәтижесінде 50 м/с болса,

оны км/сағ айналдырғанда 180 км/сағ болып шығады; әрине бұл шындыққа жатпайды. Демек, есепті дұрыс шығармағанбыз.

ҰБТ-ға дайындық кезінде оқушыларды есепті уақытқа шығаруға дағдыландыру қажет.
Есеп шығаруда шектеу қоюдың аса маңызды психологиялық әсері бар. ҰБТ кезінде берілетін 3 – 3,5 сағат уақыт оқушыға соншалықты көп сияқты көрінгенмен, өз бетімен есеп шығара алатын бала үшін ол тез арада өте шығады. Сондықтан дағдыланбаған бала өз уақытының алғашқы 20-30 минутын асықпай босқа өткізеді. Ал тест бітер кезде уақыты жетпей, қатты қиналады да, кездейсоқ белгілеп шығады.

жасауын тексеріп, дағдыларын қалыптастыру қажет;
2. Оқушыларды есепті уақытқа шығаруға дағдыландыру,

есеп шығаруға берілетін уақытты шектку арқылы өз мүмкіндігін толық пайдалану үшін ынта-жігерін жұмылдыруды қалыптастыру;
3. ҰБТ кезінде уақытты бос кетірмей, әр минутты тиімді пайдалануды дағдыландыруға психологиялық тұрғыдан дайындау;

ҰБТ-ға дайындау кезінде:

екендігі байқалады:
1.Оқушылардың математика бойынша бөлшектермен, дәрежелік өрнектермен, пайыздық есептеулермен жұмыс

жасауын тексеріп, дағдыларын қалыптастыру қажет;
2.Оқушыларды есепті уақытқа шығаруға дағдыландыру, есеп шығаруға берілетін уақытты шектеу арқылы өз мүмкіндігін толық пайдалану үшін ынта-жігерін жұмылдыруды қалыптастыру;
3.ҰБТ кезінде уақытты бос кетірмей, әр минутты тиімді пайдалануды дағдыландыруға психологиялық тұрғыдан дайындау;

3 );
«Математика және физика» ғылыми-әдістемелік журналы 2010 жыл ( №4,

2 );
«Математика және физика» ғылыми-әдістемелік журналы 2013 жыл ( №4, 5, 3 );
«Математика және физика» ғылыми-әдістемелік журналы 2014 жыл ( №3 );
Ж. Абдулаев, Ә. Мұқашева, Л. Сатаев «Жалпы физика курсының есептер жинағы»
Астана 2006 жыл
Ж. Абдулаев «Жалпы физика курсы» 1991 жыл;
Б. Қ. Рахашев, Д. Т. Бердалиев, Б.Н. Райымбеков «Физиканы оқып-үйренейік»
Шымкент 2014 жыл;
Ж. Ә. Терлікбаев, Н. Т. Базарбаев «Физикадан тест есептері және шешу жолдары»
Алматы 2012 жыл;